“Aan een harde eis is op dat moment nog niet zwart op wit voldaan. Dat betreft de positie van de voormalige Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa), die dit jaar opging in de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Begin vorig jaar legde de NMa de huisartsenvereniging een miljoenenboete op wegens vermeende overtreding van de Mededingingswet. De LHV heeft de boete aangevochten, en wil voorkomen dat ze de kartelwaakhond in de toekomst opnieuw aan de broekspijp krijgt. Wij eisen dat het akkoord volledig ACM-proof is’, benadrukt Van Eijck. ‘Om de zorgkosten te beteugelen moeten we komende jaren veel samenwerken. Dat wordt vrijwel onmogelijk als wij last blijven houden van een rigide ACM. Zonder keiharde garantie daarover leg ik dit akkoord niet met een positief advies aan onze leden voor.’ Van Eijck benadrukt hoe groot de impact van de boete op zijn organisatie is. ‘Het hangt als een zwaard van Damocles boven ons, waardoor het bijvoorbeeld moeilijk is nieuwe bestuurders te vinden. Men vreest bestuurlijke aansprakelijkheid” (einde citaat).
Hoe zat
het ook al weer tussen de LHV en de NMa?
1.
April
2010: onverwachte (?) inval door NMa bij de LHV. Eind 2011 was na deze inval de
conclusie van de NMa dat LHV de wet heeft overtreden vanwege belemmering van
toetreding van nieuwkomers. Boete voor de LHV: € 7,7 mln. LHV zet juridische
stappen.
2.
April 2010: het verzegelingsincident op de
Domus, waarbij een nachtbewaker een NMa zegel op een secretaressekamer verbrak.
Boete voor de LHV: € 51.000. LHV zet juridische stappen. Door de rechter is
deze boete teruggebracht tot € 23.000.
3.
Tijdens
het onderzoek na de inval, wordt de NMa zich bewust van het feit dat de LHV
collectief heeft onderhandeld zou hebben. Dit wordt het derde LHV-NMa dossier. In
de Mededingingswet staat dat zorgaanbieders niet collectief mogen onderhandelen
Dat er een afspraak met de minister VWS en verzekeraars is (Vogelaarakkoord), doet aan
dat verbod niets af, zo zegt de NMa ijskoud. Daarop stopte de LHV acuut met de
collectieve onderhandelingen. Bij deze derde zaak is de NMa bereid de zaak te
laten rusten als alle bestuursleden (LHV met 23 Kringen) zich aan een set van gedragsregels(15.10.2012) houden, zoals het niet geven van tekenadviezen bij contracten,
geen onderhandelingen voeren over deze contracten etc.
Daarnaast moeten alle bestuursleden en medewerkers zich op gedrag laten controleren en zich met een compliance
programma laten scholen ten aanzien van de aspecten van mededinging. Na
ondertekening door de bestuursleden heeft de NMa (11.12.2012) dit “Toezeggingbesluit”
op 4 december 2012 bindend verklaard. Met het ondertekenen van dit besluit zijn
voorlopig de juridische risico’s ‘afgekocht’.
De verontwaardiging over het NMa gedrag is de afgelopen jaren groot geweest in huisartsenland. VPHuisartsen (05.12.2011) spreekt van intimiderend gedrag van de NMa, Stichting de Vrije Huisarts (10.01.2012) zegt dat huisartsen zich nog steeds, net als vroeger, gewoon kunnen vestigen en dat er in het geheel geen belemmering is van vestigingsvrijheid. En deze blogger (17.02.2012) twijfelt in deze zaak aan de agenda van de minister. En juist de LHV (14.05.2009) had toch elf maanden vóór de NMa inval samen met de NPCF een document opgesteld hoe met vrije artsenkeuze een nieuwe huisarts te kiezen? En wat betreft het onderhandelen, is de LHV juist niet mede opgericht om “op landelijk niveau de sociaaleconomische belangen van de leden te behartigen” (LHV Statuten Artikel 2,1-b) ? Er kwamen Tweede Kamervragen(26.05.2010). En aan het eind van de rit prijst de ACM(15.10.2012) de constructieve houding van de LHV.
De zorgen
nu van Steven van Eijck over de toekomstige bestuurbaarheid van de vereniging
zijn begrijpelijk. En daarmee is zijn
eis om nu een keiharde garantie te willen gerechtvaardigd. Het onderhandelaarsresultaat wordt immers voor vier
jaar aangegaan en er is bestuurlijk nog een hele agenda uit te werken. In mijn
kanttekeningen (24.07.2013) bij het resultaat stel ik dat de nieuwe plafonds tot
stand komen na 100% overheidsingrepen en dat dus de ACM feitelijk ook niets
meer te zoeken heeft bij huisartsen.
Hoe dit
probleem wordt opgelost, is onbekend. Want noch de ACM, noch het ministerie
waar de ACM onder valt (Economische Zaken) zaten aan de onderhandelingstafel.
Verder heeft de minister de laatste jaren op dit dossier een aantal opmerkelijke
uitspraken (26.01.2012) gedaan:
- Ik zie huisartsen helemaal niet als ondernemers. Huisartsen zijn zorgverleners, maar de Mededingingswet is er wel op van toepassing.
- De minister gaf aan dat zij niet over de NMa gaat. Op basis van Europese regelgeving is het toezicht op de Mededingingswet ondergebracht bij een onafhankelijke autoriteit, de NMa. En zo lang de zaak van de boete onder de rechter ligt, doet de minister volgens goed gebruik, daarover geen uitspraken.
- De NMa besluit zelfstandig tot een inval (Kamervraag 3).
- Binnen dit systeem van gereguleerde marktwerking dient de NMa haar werk te doen. Dit geldt ook voor huisartsen (Kamervraag 8).
Toch heeft de minister een escape. Want bij het huidige marktfalen zal de overheid via politieke besluitvorming moeten ingrijpen om de publieke belangen veilig te stellen. Ingrijpen van de overheid ten aanzien van het zorgbeleid is nu gebeurd met drie afgesloten convenanten. Maar het ingrijpen kan daarom ook ten aanzien van de inhoud van het toezeggingsbesluit en het gedrag van de ACM. Want er zal bestuurd moeten worden, ook bij huisartsen. En als tweede escape: heeft de ACM/NMa al niet zelf aangegeven het onderzoek bij huisartsen te beëindigen?
De LHV
heeft als eis gesteld dat het akkoord volledig ACM-proof moet zijn en verwacht voor de datum van de Ledenvergadering (24.9.2013) het antwoord, zo staat vermeldt in Medisch Contact. En vervalt dan ook de inhoud van het Toezeggingsbesluit?
AM
