Per 2014
is de GGZ akker omgeploegd. Er komen drie echelons. Het eerste echelon is de
huisarts met de POH-GGZ. Het tweede echelon is de Generalistische Basis GGZ (GBGGZ)
met een hoofdrol voor de eerstelijns psycholoog en tot slot is er een derde
echelon met de Gespecialiseerde GGZ (GGGZ), welke fungeert als 2e lijn. Alle voorgenomen veranderingen zijn beschreven op de LHV website, op de website van VWS en in (de verlenging van) het Bestuurlijk Akkoord Toekomst GGZ 2013-2014.
Directe
aanleiding voor deze hervorming was het feit dat tussen 2000 en 2007 de GGZ
uitgaven gemiddeld met 8% stegen en in 2008 zelfs 12%. Dit werd vooral
veroorzaakt door een volumetoename van vooral ambulante contacten. Binnen de
zorg heeft de GGZ sector het laatste decennium volgens het RIVM de grootste
uitgavengroei doorgemaakt. Dit wordt overigens door de directeur van GGZ Nederland ontkend.
Een van
de belangrijkste wijzigingen per 2014 is het verplaatsen van behandelingen van
tweede naar de eerste lijn. Net als in de ziekenhuiszorg moet ook in de GGZ de tweede lijn
afslanken door zorgverplaatsing naar eerste en nulde lijn. De klinische
capaciteit voor psychiatrische patiënten wordt met 30% gereduceerd. Daarnaast
moet 20% van de psychiatrische zorg uit de 2e lijn worden overgeheveld naar de
eerste lijn. Door optimalisatie van de
basis GGZ levert elke euro die geïnvesteerd wordt in de eerstelijns GGZ, indien ook behoud van
arbeidsproductiviteit wordt meegerekend, een bedrag op van € 4,25 per
geïnvesteerde euro. (Bron: Trimbos). Welnu, wie bezwijkt er nu niet voor een dergelijke business case?
Wat
betekenen deze veranderingen in de GGZ keten voor de huisarts ? Laat ik de
ZINVOL items even langslopen..
Zorgwetgeving:
Met alle partijen in de curatieve sector (eerste lijn, ziekenhuizen en GGZ)
heeft de minister bestuurlijke akkoorden afgesloten. Wat niet goed is afgedekt, is het
feit, dat als de huisarts (veel) werk overneemt er nog steeds een kortingsdreiging
is. Want bij substitutie moeten “de uitgaven elders zichtbaar dalen”
(onderhandelaarsresultaat punt 11). Het kan niet zo zijn dat huisartsen worden
gekort, omdat verzekeraars elders niet goed de zorg inkopen.
Inhoud: De
zorg voor mensen met psychische klachten is niet alleen een groot deel van het
dagelijks werk van de huisarts, huisartsen rekenen het ook tot hun
basiszorg. Een kaderarts GGZ noemt deze week in het LHV blad dat 30% van de
huisartsenzorg GGZ-klachten betreft. Door de stelselwijziging, waarin de
huisarts een centrale positie in de GGZ krijgt, zal het GGZ werk waarschijnlijk
toenemen, denkt het NHG. Een indrukwekkende lijst van GGZ standaarden en LESA’s
ondersteunt dit werk. Er zijn voor de huisarts 30(!) screeningsinstrumenten
beschikbaar, waarvan de 4DKL, de BDI en five shot test de bekendste zijn.
Daarnaast zijn er 5 objectieve criteria die samen in 2014 bepalen in welk
echelon de psychische problemen worden behandeld. Deze 5 verwijscriteria
bepalen samen de zorgzwaarte en vormen de basis voor een nieuw verwijsmodel. Weliswaar
hoeft de huisarts niet zelf een DSM stoornis vast te stellen. Een vermoeden op
een stoornis kan al reden zijn te verwijzen naar de GBGGZ, maar als daar geen
DSM diagnose wordt gesteld, is er geen aanspraak ZVW in de GBGGZ en wordt de
patiënt teruggestuurd naar de huisarts.
Diagnostiek en behandeling van psychische klachten,
aanpassingsstoornissen en geïndiceerde preventie worden per 2014 niet
meer vergoed via de GBGGZ. Er blijven consultatieve mogelijkheden voor de huisarts, maar
de routes erheen en terug gaan nauwkeurig(er) beschreven worden.
Nastreven:
Het is opvallend dat grote hervormingen van bovenaf worden opgelegd, zonder
motivatiepeiling bij de uitvoerders op de werkvloer. Blijkbaar wordt er bij
hulpverleners een intrinsieke motivatie verondersteld om met alle wijzigingen
mee te gaan. Waarvoor dank.
Voorwaarden:
Als de LHV Ledenraad op 24 september a.s. akkoord gaat met het
onderhandelaarsresultaat, is het aan de huisarts en huisartspraktijk zelf om
het GGZ basiszorg werk volgens de nieuwe regels uit te voeren of te
organiseren. Huisartsen hebben naast de GGZ standaarden geleerd interventies te
gebruiken als reattributie, cognitieve gedragstherapie, het beïnvloeden van
coping en cognities, PST etc. De factor tijd kan hier een groot probleem
worden. Mede omdat de arbeidstijd van de huisarts nooit een item is aan de
onderhandelingstafel. Vanwege de werklast in de GGZ is het als huisarts vanaf eind 2007 mogelijk een
praktijkondersteuner als hulpkracht in te zetten, de POH-GGZ.
Organisatie
en Logistiek: Hoe gaan huisartsen samenwerken? In de eigen praktijk en eerste
lijn? De huisarts moet beseffen dat de GBGGZ ook toegankelijk is via jeugdarts
en bedrijfsarts. In het eerste echelon is de huisarts altijd de hoofdbehandelaar.
Maar in de GBGGZ en de GGGZ kunnen wel negen beroepsgroepen de hoofdbehandelaar
zijn. Er zijn consultatieve mogelijkheden, en dus overlegvormen, voor de
huisarts, zoals de psychiater, de psychotherapeut, de klinisch psycholoog en de
eerstelijns GZ psycholoog, maar de vraag is of er altijd op afroep consultatie beschikbaar is. Verder kunnen klinisch psychologen en psychotherapeuten zowel in
de GBGGZ als in de GGGZ werken. Van de huisarts wordt verwacht dat deze telkens
werkt volgens het principe van stepped-care (zo 'licht' als mogelijk en zo
'intensief' als nodig) en volgens het principe van matched-care (bij
ernstige problematiek meteen vanaf het begin passende zorg). Het hoeft geen
verder betoog, dat om met alle deze disciplines goed samen te werken een
strakke organisatie met werkafspraken een vereiste is. Afspraken die ook steeds moeten worden bijgesteld.
Samengevat:
de GGZ akker is omgeploegd en is voor 2014 opnieuw ingezaaid. En wat wordt de oogst? Voor de huisarts
is er werk aan de winkel. Met inzet van POH-GGZ? Daarover morgen in mijn
volgende blog.
AM
