Contractering ketenzorg komt met minder vrijheden in een nieuwe fase

Voor het leveren van georganiseerde zorgprogramma’s is het wetmatig (WMG, NZa) verplicht een contract te hebben met de verzekeraar. Om de belangen van de ketenzorg te borgen is de Landelijke Organisatie voor Ketenzorg (LOK)  opgericht. Een van de speerpunten van LOK is een ‘eenduidig gecontracteerde ketenzorg’  te organiseren. Uit gehouden enquêtes (een, twee) over ervaringen van zorggroepen over contractering kwam veel onvrede  naar voren. Deze ervaring staat in schril contrast hetgeen de toezichthouder NZa meldt in haar marktscan 2007-2010 over ketenzorg: Citaat uit deze scan: “Verder geeft het merendeel van de zorgverzekeraars en de zorggroepen aan tevreden te zijn over het onderhandelingsproces en de behaalde resultaten”. Een van de zorggroepen heeft in 2010 bij de rechtbank een aanvaardbaar tarief proberen af te dwingen: zonder succes. De rechter geeft in Nederland bij tariefproblemen vrijwel altijd de overheid (of degene die namens de overheid de zorg regisseert) gelijk.  

Voor de contractering van ketenzorg 2014 is de stand van zaken als volgt: Achmea, Menzis, VGZ en CZ. Het LOK heeft dit najaar mede namens LVG en VHN ‘wederkerige spelregels’ over contractering afgesproken met VGZ en Menzis  Onderhandelingen over de contracten 2014 over ketenzorg zijn inmiddels in volle gang.

Op 16.7.2013 hebben naast de LHV, ook de LVG, VHN en LOK het “onderhandelaarsresultaat  2014 tot en met 2017” ondertekend. De minister stelt naast een regulier groeipercentage van het kader van maximaal 1,5%  per jaar bij bewezen substitutie een additionele groei van 1,0% beschikbaar. Dit geldt ook voor de multidisciplinaire zorg. Partijen hebben verder afgesproken dat er per 1.1.2015 een nieuwe bekostiging komt met drie segmenten. Het ligt voor de hand dat de huidige ketenzorg in de nieuwe situatie zal gaan vallen onder het tweede segment dat gericht is op programmatische multidisciplinaire samenwerking bij chronische zorg.

Saillant detail is dat per 2014 er een fusie zal plaatsvinden van LVG, VHN en LOK. Dit betekent dat een nieuwe vereniging van eerstelijns zorgorganisaties,  met zorggroepen en huisartsenposten als achterban, bij de nieuwe bekostiging in 2015 mee gaan praten over een budgetverdeling (huisartsenkader en multidisciplinair :Tabel I). Uit het verleden weten huisartsen dat de financiële consequenties bij overschrijdingen mede veroorzaakt werden door meerkosten ketenzorg en meerkosten ANW zorg. Immers in 2012 hebben meerkosten geleid tot een korting van € 98 miljoen op de ….…..basiszorg van praktijkhouders! Om deze reden zullen vertegenwoordigers van huisartsen/praktijkhouders juist mee moeten praten over de taak en budget van niet alleen het 1^e, maar óók van het 2^e en 3^e segment van de nieuwe bekostiging.

Hoe is de situatie nu eind 2013?

Op Prinsjesdag 17.9.2013 werd de Miljoenennota 2014 gepresenteerd. Met informatie over het beschikbare kader van de multidisciplinaire zorg, waar ketenzorg onder valt.

Tabel I: VWS: Miljoenennota 2014 (pg 210): 1 = € 1 mln (geldbedragen)

jaar	2012	2013	2014	2015	2016	2017
ZVW post multidisciplinaire zorg	373,3	408,1	418,7	429,0	439,5	450,5

Uit Vektiscijfers blijkt niet alleen een kostenstijging van M&I van 12,9% per jaar (2006-2009), maar ook een bovenmodale groei van de kosten ketenzorg. De hierboven genoemde toegestane percentages in het onderhandelaarsresultaat verbleken bij de daadwerkelijke groeipercentages van de kosten!

Tabel II: Vektis ketenzorg: 1 = € 1 mln (geldbedragen)

Jaar van de  integrale bekostiging	2010	2011	2012
Kosten ketenzorg (DM, COPD, CVR)	127,5	212,8 (+67%     t.o.v. 2010)	279,4 +27%      t.o.v. 2011)

Op 11.11.2013 heeft het CVZ weer nieuwe kostencijfers gepresenteerd. Met hogere kosten voor multidisciplinaire zorg dan voorheen.

Tabel III: CVZ: rubriek 13: “overige kosten”: 1 = € 1 mln (geldbedragen): stand van zaken 11.11.2013

2007	45,1
2008	86,9
2009	155,4
2010	258,1
2011	337,1
2012	384,3
2013 (verwacht)	434,3

Combineren van de daadwerkelijke kosten (CVZ cijfers: Tabel III) met de Vektiscijfers  kosten ketenzorg (Tabel II), laat zien dat een steeds groter deel van de kosten ‘multidisciplinair’ naar de ketenzorg gaat: 49% (2010), 63% (2011) en 73% (2012). En de verwachten kosten multisciplinaire zorg in 2013 (Tabel II) liggen in 2013 zelfs al boven het geplande bedrag uit de Miljoenennota  voor het jaar 2015 (Tabel I).

In “Financiële staat huisartsenzorg” (blog 19.9.2013) meld ik, indien gerelateerd aan het door de Ledenraad LHV geaccordeerde onderhandelaarsresultaat,  een bovenmodale kostengroei van ANW zorg, M&I zorg en ketenzorg. Met de nieuwe CVZ cijfers (11.11.2013)  is er voor al deze drie sectoren (ANW, M&I en multidisciplinair) opnieuw een gestegen overschrijding zichtbaar,  in vergelijk met de eerdere overschrijding in september (CVZ, 6.9.2013). Dit geeft bestuurders van ketenzorg, als mede ondertekenaars van het onderhandelaarsresultaat, naar verwachting minder vrijheid om eigenhandig contracten af te sluiten.

Van de 37.5 uur direct patiëntgebonden werk per week besteedt de huisarts 41 minuten aan ketenzorg (Meetweek VPHuisartsen). Binnen de 11 uur indirect patiëntgebonden werk wordt per week 53 minuten aan ketenzorg besteed. Uit het NZa kostenonderzoek blijkt dat 77% van de praktijkomzet komt uit de basiszorg en 23% uit de aanvullende zorg (ketenzorg en M&I). Nu deze scheiding 77%-23% ook wordt aangehouden om in 2014 tot nieuwe tarieven en een inkomensherijking te komen, kunnen de verantwoordelijke verenigingen niet zonder afstemming met elkaar de onderhandelingen ingaan over de nieuwe bekostiging. Het gezamenlijk uitwerken van de inhoudelijke agenda (bijlage I bij onderhandelaarsakkoord) behoort daar ook toe.

Over de bekostiging van de zorg voor chronisch zieken heeft de Evaluatiecommissie Integrale Bekostiging voorstellen gedaan. Uiteindelijk moet goede zorg ook worden ingekocht. Op goede contracten ketenzorg en kostenstijgingen na meerwerk op de HAP zitten praktijkhouders, met de kortingservaring van 2012 nog vers in het geheugen, niet te wachten als deze verdiensten uit deze extra zorg uiteindelijk leiden tot een korting bij (alleen de) praktijkhouders. De beschreven groeipercentages van de kosten ketenzorg laten zien hoe complex de situatie in 2013 is en in de toekomst gaat worden. Het LOK gaat op 27.11.2013 praten over de uitwerking van het onderhandelaarsresultaat eerste lijn 2014 – 2017. Welke agenda er is bij de ‘noodzakelijke herinrichting van het zorglandschap en de vormgeving van de transmurale ketenzorg’ (Citaat LOK-Menzis persbericht), is nog onduidelijk.

AM