dinsdag 10 december 2013

Grondige evaluatie zorgstelsel laat lang op zich wachten

Toen na 5 jaar zorgstelsel bleek dat met de invoering de kosten voor de zorgverzekering veel harder stegen dan bij de introductie van het nieuwe stelsel was beloofd,  was het tijd maatregelen te nemen. Wat bleek was namelijk dat de nominale zorgpremies van zowel de basisverzekering (+20,6%) als van de aanvullende verzekering (+42,1%) in de periode 2006-2012 met gemiddeld meer dan een kwart toegenomen.  Op 16.6.2011 vraagt de minister daarom advies aan de (Sociaal Economische Raad) SER over hoe de zorg betaalbaar is te houden. Bij grote problemen  op sociaaleconomisch gebied (pensioen, lonen) wordt omwille van politiek draagvlak wel vaker vooraf advies gevraagd aan de SER. De minister meldt in 2011 aan de SER dat een onhoudbare situatie dreigt nu een steeds groter deel van het BBP naar de zorg gaat (van 7,4% in 1998 naar 9,8 % in 2010).  Ook de voorzitter van de SER legt het probleem van de betaalbaarheid in een video nog eens goed uit.

Op 19.10.2012 presenteert de SER een tussenadvies. Diverse voorstellen passeren de revue, zoals de oproep tot herbezinning op de langdurige zorg, het scheiden van wonen en zorg,  minder volumeprikkels in de bekostiging en het voortaan zelf betalen van lichte zorg. “ De SER acht een fundamentele aanpassing van de langdurige zorg en verbeteringen in het zorgverzekeringstelsel noodzakelijk”, zo luidt hun persbericht.  Een vervolgadvies van de SER wordt voorbereid. De SER verwacht het advies voor de zomer (2013) uit te brengen.

Ondertussen meldt zich in 2013 een tweede belangrijk adviesorgaan van de regering, het Centraal Planbureau (CPB).  Het CPB concludeert dat in Nederland de zorg bijzonder toegankelijk is voor alle lagen van de bevolking. Maar meldt ook, dat de uitgaven aan langdurige zorg de hoogste in Europa zijn en dat de kosten van curatieve zorg niet hoger zijn dan gemiddeld.  En het CPB meldt in 2013 een nog alarmerender beeld over de zorguitgaven dan de minister in 2011. CPB: de zorg is de snelst groeiende post op de overheidsbegroting. De uitgaven kunnen in de toekomst verder stijgen van 13% van het nationaal inkomen nu tot misschien wel 22% of 31% in 2040..

In een aanpassing van het zorgstelsel moet er antwoord worden gegeven over vele slepende kwesties. De SER stelt niet voor niets dat hier een rol ligt voor private én publieke partijen . Mijn bijdrage op verzoek naar SER: een, twee.

Selectie van te beantwoorden vragen: meer of minder en/of hoger of lager….?
  Solidariteit, inkomensafhankelijkere premie, zorgtoeslag, eigen betalingen, eigen risico, collectiviteitskortingen, selectievere zorginkoop, standaardcontracten zonder maatwerk, ondernemerschap of loondienst, vrijheid en autonomie beroepsoefenaren, transparantie, (on)mogelijkheid van samengaan van concurrentie en samenwerking , beperking mededinging, zorginkoop volgens principes van stepped en matched care, marktconcentratie of zorg in de buurt, wat kan dat moet (of introductie QALY), een smal basispakket, de noodzaak van zes toezichthouders, marktwerking of maatwerking, bij inkoop structuurindicatoren of uitkomstindicatoren, naturapolis of restitutiepolis met (deels?) vergoeding van niet-gecontracteerde zorg, overheidsregulering , EU of nationaal regelen,  omvang zorgbudget bepaald door EU of Nederland, risicoselectie in de aanvullende verzekering, fusies zorgverzekeraars, solvabiliteitseisen met nu reserves zorgverzekeraars € 8,3 miljard, jaarwinst 2012 verzekeraars € 1,4 miljard,  risicodragendheid voor overheid, verzekeraars, zorgaanbieders en burgers? Kosten/baat van betere zorg, eigen vermogen en winstuitkering Etc

Inmiddels heeft de minister alle Nederlanders opgeroepen mee te denken over een beter zorgstelsel. Dat heeft veel reacties opgeleverd.

Eind november 2013 heeft het Nederlands zorgstelsel ook een prijs (EHCI) gewonnen. De minister en verzekeraars zijn enthousiast. Noch de NPCF noch de Consumentenbond maken hiervan melding op de website. De oppositie in de politiek is minder enthousiast.  De EHCI heeft zich in 2012, ook toen was Nederland al prijswinnaar, wel heel laatdunkend uitgelaten over de Nederlandse huisarts: “Als de Nederlander direct een medische specialist zou kunnen raadplegen, zou de toegankelijkheid verbeteren. De huidige verplichting voor verwijzing door een huisarts is puur ideologisch, zonder enige positieve economische gevolgen”.  

De Nationale Ombudsman is duidelijk over dit zorgstelsel: “De marktwerking in de zorg is een ramp, door de onduidelijke financiële prikkels in het systeem. Den Haag heeft geen oog voor wat zich allemaal afspeelt”.
 
Deze week laat de SER mij weten, dat het aanvullende advies over de zorg wat langer op zich laat wachten en dat er op dit moment nog niets over te melden is.

AM